Overpelt
Jo Ruffini heeft het deze week over de
koffergrammofoon. Ook die kunt u in zijn
Radiomuseum in het Lindel bewonderen!
De
Portable Disc, de slingergrammofoon of koffergrammofoon was een grammofoon in een koffer. Men kon hem zo makkelijk meenemen en op elke willekeurige plaats platen draaien. De eerste waren uitgevoerd met een opwindbare veermotor - ideaal op plaatsen waar geen elektriciteit beschikbaar was, denk maar eens aan een picknick buiten. Het was ook geweldig om een romantisch tuinfeestje op te vrolijken met muziek van de koffergrammofoon.
Er waren ook hele kleine uitvoeringen van, zogenaamde
reisgrammofonen, zoals de Pathéfono op de foto hierboven. Men kon de toerentalregelaar zetten op “Adagio” of “Presto”...
Zoals u aan de stand van de weergever kunt zien, is deze grammofoon gemaakt om platen met het diepteschrift af te spelen, in dit geval van Pathé. Omdat bij het diepteschrift de saffier bij het afdraaien van de plaat nogal veel wrijving ondervond, moest men de plaat op de draaitafel vastschroeven. De grote schroef is in het midden op het kleine draaiplateau duidelijk zichtbaar.
De Linguaphone koffergrammofoon werd door het gelijknamige Linguaphone Institute in Amsterdam op de markt gebracht, met als argument dat het zou gaan om het meest volmaakte studiemiddel voor het leren van een vreemde taal. Hij had een motor die dubbel uitgevoerd was, als veermotor, maar ook een instelbare 110-220V elektromotor. Het geluid kwam via een brede opening achter het draaiplateau uit en weerkaatste dan weer tegen het deksel.
De Decca (7258) koffergrammofoon had een ander speciaal geluidreflecteersysteem in het deksel. Dit werd door Decca bij veel modellen toegepast. En Gilbert World Best Music systeem – zo staat het op het logo binnen in het deksel – was een grote, robuuste en luxe uitvoering van een koffergrammofoon. Hij werd in het Britse Sheffield gemaakt en had een imitatie parelmoeren weergever, die bevestigd zat op een soort trompetbuissysteem. Het geluid kwam achter het draaiplateau weer naar buiten via een schuin geplaatst rooster.
Foto's hieronder: de koffergrammofoons van resp. (vlnr) Linguaphone, Decca en Gilbert World Best Music.