Overpelt

Al de 18de aflevering van "Op de goeie golf"! En Jo Ruffini van het Lindelse Radiomuseum krijgt er maar niet genoeg van. Vandaag heeft hij het over magnetisme.
"Zonder elektriciteit en magnetisme werkt er niets, heb ik al eerder aangegeven. Maar ook magnetisme blijft een mysterie. Het verschijnsel is genoemd naar Magnesia, een gebied in Thessalië in het oude Griekenland. Er zijn twee soorten magnetisme, net zoals bij de elektriciteit. Eerst is er de natuurlijke magneet, waarmee we al eens hebben gespeeld, bijvoorbeeld om heel veel spijkers op te rapen. Het verschijnsel van deze oerkracht van het magnetisme (het aantrekken van ongelijkmatige polen en het afstoten van gelijkmatige polen) gebruiken we nog altijd om ons leven aangenamer te maken. Vóór de ontdekking van de magneetsteen konden de zeelieden alleen maar navigeren op de hemellichamen. Het was dus een hele vooruitgang toen voor het eerst de loods aan boord kwam met zijn magneetsteen, vervolgens met de steen over een naald begon te wrijven en deze na een tijdje in een strohalm stak en in bak met water legde, waarna deze naald met de punt altijd in dezelfde richting wees: naar het noorden. Het kompas was geboren. 
De tweede soort magnetisme is het elektromagnetisme. Het werd bij toeval in 1820 ontdekt in Denemarken door professor Hans Oersted. Dit magnetisme ontstaat door een elektrische stroom. Als we door een draad een elektrische stroom laten vloeien, dan springen de elektronen van het ene atoom naar het andere langs de buitenkant van de draad. Zonder rekening te houden met allerlei begrippen en formules stellen we vast dat, als we twee stroomvoerende geleiders naast elkaar leggen, deze elkaar aantrekken of afstoten naargelang de stroomrichting. Van deze eigenschap maken we gebruik voor de werking van een elektriciteitsmotor.
Op de afbeelding van een speelgoedmotor hierboven zijn de spoelen (stroomvoerende geleider) duidelijk zichtbaar. Elektrische motoren zijn er in verschillende vermogens, groten en maten. Dagelijks hebben we ze nodig, en zonder deze oerkrachtontdekking van magnetisme was er geen elektriciteit, elektronica en radio mogelijk geweest. We hadden dan bijvoorbeeld geen Röntgenfoto’s kunnen maken, of geen MRI-scans. Dan had er in mijn museum niet zo’n (mooie) verscheidenheid aan elektrische apparaten gestaan die alle volgens de oerkracht van het magnetisme kunnen functioneren.
De foto's hieronder tonen o.m. de houten hoornluidspreker van Brown met zijn magneetsysteem voor het hoorbaar maken van de ontvangen onzichtbare radiogolven. Hetzelfde voor de tafelluidspreker uit papier maché die een Chinese schrijver voorstelt. De Minimax spoelenradio ontvangt de onzichtbare magnetische radiogolven uit de ether en zet deze om naar een bruikbaar signaal voor de luidspreker." (Wordt vervolgd...)