Winkeliers voelen toenemende concurrentie van - het is geen nieuws meer - online webshops. In 2018 verdwenen in Vlaanderen 1061 zelfstandige winkels, onder meer door de moordende concurrentie van online webshops als bol.com, Amazon en Zalando. Die concurrentie dwingt handelaars om creatief te zijn en volop in te zetten op ‘belevingswinkelen’, op maat van de klant. Hogeschool PXL in Hasselt springt mee op de (winkel)kar en start weldra – in samenwerking met Unizo en RetailDetail - een tweejarig onderzoeksproject waarin lokale handelaars kunnen leren hoe digitalisering en artificiële intelligentie zowel hun winkel als hun klanten kunnen vooruithelpen.
“Het is waar: de fysieke winkel anno 2019 ondervindt heel wat concurrentie van webwinkels, en het aantal winkelbezoekers in onze binnensteden daalt”, aldus Hermien Raedts, onderzoeker retailinnovatie aan het PXL Expertisecentrum Innovatief ondernemen. “Maar toch is offline verkoop – in een lokale winkel - verre van dood. Onderzoek toont aan dat van 100 webshopbezoekers er slechts 5 tot een aankoop overgaan. Bij een fysieke winkel is dat veel meer: 1 op 4. De fysieke winkel blijft dus ook in de toekomst een sterk verkoopmedium, maar de invulling ervan wijzigt: van een klassieke verkoopplaats naar een soort van showroom, waar beleving en service – op maat van een veeleisende (gedigitaliseerde) klant – belangrijker worden.”
Om digitale transitie van de fysieke winkel mogelijk te maken, zijn nieuwe technologieën en artificiële intelligentie van cruciaal belang. Hermien Raedts: “Een handelaar die bijvoorbeeld investeert in een digitale kiosk kan daar heel wat voordeel uit halen, organisatorisch en financieel. Doordat je op zo’n kiosk je volledige aanbod toont – offline en online – kan de klant ook items bestellen die je niet in je winkelvoorraad hebt liggen. Je hebt de mogelijkheid om aan efficiënter voorraadbeheer te doen doordat voorraden automatisch bijgevuld worden, kleine stockeerruimtes te benutten, minder kans op productbeschadiging en op diefstal, en de toegang tot een vollediger productgamma.”
“Of neem de slimme spiegels of de digitale schermen met een slimme ingebouwde camera die van de klanten geslacht, leeftijd en kledingstijl detecteren en daar - op basis van artificiële intelligentie – bijpassende outfits en accessoires voorstellen: het is dat soort applicaties die klanten als een meerwaarde ervaren en het de moeite waard vinden om jouw winkel te bezoeken. Die camera’s vertellen je trouwens ook welke zones in je winkel interessanter en populairder zijn dan andere. Dat is heel kostbare informatie: zo weet je waar je het meest efficiënt je personeel moet inzetten, om wachtrijen te vermijden.”
Kortom, winkeliers en handelaars zullen inventiever uit de hoek moeten komen en slim moeten investeren in nieuwe technologieën en kanalen om hun omzet te blijven garanderen en om kostenefficiënter te ondernemen. En net op dat vlak knelt het schoentje, zegt Evi Knuts, onderzoekshoofd PXL Innovatief Ondernemen: “We zien dat heel veel handelaars zich nog onvoldoende bewust zijn van de innovatiemogelijkheden rond digitalisering en artificiële intelligentie. Of ze hebben ‘koudwatervrees’ en vinden dat ze daar – in tegenstelling tot de grotere winkelketens – niet de skills, het personeel en de middelen voor hebben. Het is daarop dat we in dit onderzoeksproject willen inzetten: die digitalisering ook op een haalbare, efficiënte en betaalbare manier voor de kmo’s versnellen en vergemakkelijken, door zo goed mogelijk in te spelen op de behoeften van de moderne, digitale consument. Dat doen we met testopstellingen die we ‘retail living labs’ noemen, maar ook met een e-toolkit en workshops, om zo veel mogelijk retailers in Vlaanderen te bereiken.”
Het tweejarige onderzoeksproject wordt gefinancierd door het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen. PXL zal ervoor samenwerken met Unizo, RetailDetail, 200 handelaars en 25 technologiebedrijven. Ook eigen PXL-Business- en IT-studenten zullen mee worden ingeschakeld in het onderzoek. Op die manier wil de hogeschool een boost geven aan de Limburgse en Vlaamse retaileconomie.