De VRT-documentaire “Bestemming Uitbuiting”, die gisterenavond in PANO werd uitgezonden, legt een rauwe realiteit bloot: het systeem van arbeidsdetachering, dat in principe het vrije verkeer van diensten binnen Europa moet ondersteunen, is in de praktijk vaak een broeihaard van sociale fraude, uitbuiting en criminele constructies. Dat blijkt onder meer uit het onderzoek van twee PANO-journalisten die de werking van zogenaamde postbusbedrijven in landen als Slovenië en Portugal blootleggen. Via zulke bedrijven worden werknemers van buiten de EU naar België gehaald, waarna lonen ver onder het minimum worden afgeroomd en mensen onder erbarmelijke omstandigheden worden gehuisvest.
De reportage toont schrijnende verhalen: werknemers die met beloften van een “Belgisch loon” naar ons land gelokt worden, maar hier zwaar onderbetaald eindigen. Of het geval van S., die na een ernstig arbeidsongeval zelfs uit het ziekenhuis werd weggehaald om te voorkomen dat zijn werkgever aansprakelijk zou worden. Ook de sociale inspectie, die PANO op pad volgt, stelt torenhoge inbreukpercentages vast. Arbeidsauditeurs noemen het “een soort cowboyland”.
Ook Lommel in beeld
Voor gemeenteraadslid Katrien De Ruysscher (Samen Vooruit Lommel) komt de reportage niet als een verrassing, maar des te harder binnen omdat ook Lommel opnieuw in beeld komt. “Het is pijnlijk om te zien dat deze vorm van uitbuiting ook in onze stad voorkomt. We kaarten dit al veelvuldig aan in de gemeenteraad,” reageert ze.
Volgens De Ruysscher toont de reportage precies hoe complex en misbruikgevoelig het systeem van arbeidsdetachering is. “Op zich is het voor ons geen nieuws, maar dat Lommel genoemd wordt, onderstreept dat dit geen ver-van-ons-bedshow is. Ook hier worden mensen onder onveilige en erbarmelijke omstandigheden gehuisvest. Buurtbewoners hebben al meermaals hun bezorgdheid geuit.”
Strenger beleid alleen volstaat niet
Samen Vooruit klinkt al langer de alarmbel over wantoestanden bij arbeidsmigratie. De Ruysscher benadrukt dat het lokaal beleid rond kamerwonen recent wel werd verstrengd, maar dat dit onvoldoende is om de problematiek structureel aan te pakken.
“Er is nood aan een breder gedragen beleid en betere samenwerking tussen stadsdiensten, politie en inspectiediensten. En ook op Europees niveau moeten de regels rond detachering en sociale dumping veel strenger worden gehandhaafd. Alleen zo kunnen we de cyclus van uitbuiting doorbreken,” zegt ze.
“Moderne slavernij moet stoppen”
De Ruysscher hoopt dat de reportage een wake-upcall wordt voor alle betrokken partijen. “We kunnen alleen maar hopen dat iedereen nu zijn verantwoordelijkheid neemt. De uitbuiting van arbeidsmigranten is niets minder dan moderne slavernij. Dat moet stoppen. Het mag niet langer mogelijk zijn dat mensen die hier komen werken, in zulke omstandigheden terechtkomen.”