Het gebied Maatheide is van groot belang als doortrekgebied voor trekvogels. Dat heeft Natuurpunt vandaag bekendgemaakt. "Het is vrij uniek dat ergens vogels in zulke grote aantallen passeren," zegt de vereniging, die niets liever zou willen dan dat het gebied die status zou kunnen houden. 
Het gebied Maatheide ligt op een historische trekroute van veel vogels, zegt Natuurpunt. Bovendien strekt zich in de hoofdtrekrichting (van noordoost naar zuidwest) vanaf Eindhoven een natuurrijke en dunbevolkte zone uit, die trekvogels
ruim en veilig baan biedt. De stadskern van Lommel en de grote zandwinningsputten van Sibelco vormen daarbij een soort trechter die veel vogels vanuit de gebieden Riebos, Blekerheide en Sahara  in een smalle baan richting
Lommel-Werkplaatsen en Waaltjesbos stuwt. Ze passeren daarbij vooral het
oostelijke deel van Maatheide.
Lommel is ook bekend om zijn uitgestrekte zandgronden. Die warmen makkelijk
op en genereren daardoor opstijgende lucht. Daar maken roofvogels als buizerd, wespendief en bruine kiekendief dankbaar gebruik van. Vanaf Maatheide is  te zien hoe zij al cirkelend samenkomen met soms wel tientallen exemplaren bij elkaar. Een machtig gezicht waar elk jaar opnieuwnaar wordt uitgekeken.
De enorme zandwinningsputten ten westen van de Maatheide, die door vele
trekvogels worden gemeden, oefenen dan weer een grote aantrekkingskracht uit
op watervogels. Hierbij zijn soms onverwachte gasten, zoals zeevogels die
door extreme weersomstandigheden het binnenland zijn ingedreven. Zo werden
al een noordse stormvogel, een kuifaalscholver,  twee jan-van-genten en een
groep van maar liefst 65 eidereenden waargenomen.
Door de combinatie van al deze facetten is de Maatheide een unieke locatie voor trekvogels. In de voorbije vijf jaar werden al 1,5 miljoen vogels van 225 verschillende soorten waargenomen. Op topdagen passeren er tienduizenden vogels. Vooral vinken (dagmaximum 28.600 ex.), spreeuwen (8.800 ex.) en houtduiven (60.300 ex.) kunnen in enorme aantallen vertegenwoordigd zijn. In totaal werden er in de afgelopen vijf jaren al 21 verschillende soorten roofvogels gespot, wat uniek is. Bovendien is de Lommelse telpost sinds 15 oktober houder van het Belgische record wat betreft het aantal buizerds die op één dag overvlogen (644 ex). Ook ooievaars weten Maatheide in toenemende mate te vinden. De jaartotalen
liepen op van 116 ex. in 2008, 193 in 2009 tot 215 in 2011. Een andere bijzondere soort is de kraanvogel waarvan er afgelopen jaar op een dag maar liefst 444 exemplaren trompetterend overvlogen.  In totaal ging het in 2011 over meer dan een half miljoen vogels!
Toch gaat het hier maar om een afspiegeling van het aantal dat hier in
werkelijkheid overtrekt. Hoewel deze telpost de hoogste bezetting kende van
alle 290 telposten in de Benelux, vliegen de trekvogels ook wanneer er geen
tellers aanwezig zijn - en veel soorten trekken uitsluitend ’s nachts, wanneer de tellers slapen. Ringvangsten ter plaatse bevestigden die veronderstelling. Uitgesproken nachttrekkers zoals kleine karekiet, zwartkop en tjiftjaf werden er voorzien van een wetenschappelijke ring. Maar ook grote zeldzaamheden, zoals grote karekiet, grauwe klauwier, waterrietzanger, bladkoning en sperwergrasmus
bleken over dit gebied te trekken.
De Maatheide blijkt dus een uitzonderlijke waarde te hebben voor trekvogels. Daarom is het van groot belang dat deze unieke vogelpassage in alle
toekomstplannen veilig wordt gesteld, zegt Natuurpunt. Aan ons zal het niet liggen!
Op de foto: een visarend, een van de zeldzame soorten die boven de Maatheide werden waargenomen. (Foto Pieter Cox)