De Lommelse Annick Helsen is verhuisd naar Zuid-Afrika. Ze gaat ons van daaruit regelmatig laten weten waarom ze dat land zo aantrekkelijk vindt, en vergelijkt soms ook zaken en gewoontes uit beide landen.
Nu de zomervakantie in België bijna voorbij is maken duizenden leerlingen zich klaar om terug naar school te gaan. Naast nieuwe uitdagingen, vrienden en lessen, betekent dit ook de terugkeer naar de turnles. Sport op school is een vast onderdeel van het leerplan, maar hoe verschilt dit tussen België en Zuid-Afrika?
In België wordt sport gezien als een belangrijk, maar bescheiden deel van het onderwijsprogramma. Twee of drie keer per week trekken leerlingen hun sportkleren aan voor turnles, waar ze algemene lichaamsbeweging en kennismaking met verschillende sporten krijgen. De focus ligt hierbij vooral op het bevorderen van een gezonde levensstijl en het ontwikkelen van motorische vaardigheden, waarbij deelname belangrijker is dan competitie. Sportactiviteiten buiten de turnles worden vaak in de vrije tijd georganiseerd door lokale clubs die losstaan van de school.
Zuid-Afrika vertelt echter een ander verhaal. Hier is sport geen extraatje, maar een kernonderdeel van de schoolervaring. Vanaf jonge leeftijd worden leerlingen aangemoedigd om deel te nemen aan sport, niet alleen als onderdeel van hun lichamelijke opvoeding, maar ook als een manier om discipline, doorzettingsvermogen en trots te ontwikkelen. Sporten zoals rugby, cricket, soccer en netbal zijn bijna heilig, en de beste spelers genieten vaak een bijna heldenstatus. Deelnemen aan schoolteams is een grote eer, en wedstrijden zijn vaak evenementen waar de hele school en gemeenschap omheen worden opgebouwd.
Dit verschil in belang komt ook tot uiting in de faciliteiten. Waar Belgische scholen meestal beschikken over bescheiden sportvoorzieningen, zoals een turnzaal en een buitenveld, hebben Zuid-Afrikaanse scholen vaak uitgebreide sportcomplexen met meerdere velden, zwembaden en zelfs tribunes voor toeschouwers. Sport is hier een essentieel deel van de schoolcultuur en een belangrijke bouwsteen in de opvoeding van de jeugd.
Het grootste verschil ligt misschien wel in de manier waarop sport wordt beleefd. In Zuid-Afrika is sport een bron van nationale trots en een middel om gemeenschappen te verenigen. Op schoolniveau betekent dit dat sport een manier is om karakter op te bouwen, discipline aan te leren en levenslange vriendschappen te smeden. Voor Belgische jongeren blijft sport belangrijk, maar het speelt een minder dominante rol in hun schoolleven.
Sport op school in Zuid-Afrika en België laat niet alleen zien hoe het onderwijs verschilt, maar ook hoe anders de cultuur en samenleving in beide landen zijn. Belgische jongeren zien sport vooral als een manier om gezond te blijven, terwijl sport in Zuid-Afrika veel meer is: het is een belangrijk deel van wie ze zijn en hoe ze zich voorbereiden op de toekomst.
Foto's van de Blouberg Ridge Primary School.
Annick HELSEN